Ścieżka dydaktyczna w Rezerwacie „Dolina Rzeki Wałszy”

Długość ścieżki wynosi 7 km. Rozpoczyna się pod ruinami zamku w Pieniężnie, biegnie przez las na południowy zachód od Kapliczki Księży Werbistów. Następnie po przejściu przez rzekę szlak prowadzi z powrotem do Pieniężna po wschodnim brzegu Wałszy. Na trasie ścieżki zlokalizowano sześć przystanków przedstawiających niektóre charakterystyczne elementy przyrody rezerwatu „Dolina Rzeki Wałszy” oraz tablice opisujące ojczystą faunę i florę, urządzenia rekreacyjne, basen i wiatę umożliwiającą prowadzenie zajęć szkolnych. Rozpoczynając naszą wędrówkę od strony Pieniężna wchodzimy do lasu, którego niższe partie porośnięte olchą, zalewane są wiosną przez wodę. Wyższe partie zajmują drzewostany złożone ze stuletnich i starszych lip, grabów, klonów, wiązów, dębów i olch. W warstwie krzewów występuje leszczyna trzmielina, jarzębina, czeremcha, tarnina. Składnikami runa są: gajowiec, podagrycznik, kuklik, szczyr, czyściec i wiązówka. Po przejściu 700 metrów dochodzimy do pierwszego przystanku.

PRZYSTANEK I
WYPOCZYNEK I NAUKA W REZERWACIE

Teren rezerwatu został przygotowany do odwiedzania go przez turystów, do wypoczynku i do nauki na świeżym powietrzu. Znajdujemy się na terenie „Zielonej Szkoły”, gdzie można prowadzić lekcje w terenie, korzystając z eksponatów zgromadzonych w pobliżu wiaty. Po nauce możemy odpocząć nad brzegami basenu, pograć w piłkę lub skorzystać z urządzeń rekreacyjnych. Można też wybrać się na dalszy spacer po ścieżkach rezerwatu. Idąc dalej po prawej stronie widzimy basen kąpielowy oraz osadę robotniczą, gdzie niegdyś znajdowała się restauracja. W pobliżu restauracji znajdowało się boisko i korty tenisowe.

PRZYSTANEK II
WIĄZY

Wiązy są drzewami występującymi w domieszce w lasach liściastych na całym niżu Polski. Opanują siedliska oddalone od rzek, których gleby powstały w wyniku zalewów i obecnie położone są wyżej nad poziomem wody. Wiązy są odporne na emisje przemysłowe i dlatego są często używane do obsadzania ulic i w parkach. Są gatunkiem ciepłolubnym osiągającym wysokość do 30 m. Posiadają cenne twardzielowe drewno. Żyją ponad 300 lat. Na terenie rezerwatu stare wiązy obumarły w 100%. Na szczęście, przed śmiercią wydały nasiona, z których wyrasta nowe pokolenie.

PRZYSTANEK III
RODZIME GATUNKI DRZEW W NASZYCH LASACH

Sadząc nowe lasy leśnicy wprowadzają wyłącznie gatunki rodzime najlepiej przystosowane do naszego klimatu i odporne na choroby i szkodniki:

• świerk pospolity,
• dąb szypułkowy,
• lipa drobnolistna,
• jesion wyniosły,
• buk zwyczajny.

PRZYSTANEK IV
OBCE GATUNKI DRZEW W NASZYCH LASACH

W polskich lasach występują obok gatunków rodzimych również gatunki sprowadzone przed 100-150 laty najczęściej z Europy Północnej, Ameryki i Azji. Te z nich, które w swoich ojczyznach rosną w zbliżonych do naszych warunkach klimatycznych i glebowych, mogą być z powodzeniem sadzone w Polsce. Do drzew, które dobrze przystosowały się do polskich warunków i występują w naszych lasach należą:

• dąb czerwony,
• daglezja zielona,
• sosna wejmutka,
• robinia akacjowa.

PRZYSTANEK V
MŁODNIKI

Przychodzi taki moment w życiu drzewa i drzewostanu, że jego rozwój i wzrost spowalnia się, a wszelkie reakcje obronne przeciwko szkodliwym owadom, grzybom chorobotwórczym czy wiatrom są coraz słabsze. Dojrzały i piękny las nie radzi sobie już z chorobami i szkodnikami, a gdy zacznie chorować może przyczynić się do zarażenia sąsiadujących z nim młodych, zdrowych drzewostanów, które mogłyby żyć jeszcze przez wiele lat. W tym momencie wkroczyć muszą leśnicy, którzy po wycięciu starzejącego się lasu dają początek nowemu pokoleniu drzew będących tu przez następne 100 i więcej lat.

PRZYSTANEK VI
WODA I JEJ ROLA W LESIE

Woda odgrywa podstawową rolę we wszystkich życiowych procesach przyrodniczych na naszej planecie. Jest niezbędna do życia organizmów zwierzęcych i roślinnych w lesie. Rośliny zawierają ok. 90% wody, zwierzęta 60-80%. Opady deszczu zasilają wody podziemne. Wody te łączą się w podziemne potoki, które w określonych warunkach geologicznych wypływają na powierzchnię, dając początek strumykom, potokom i rzekom. Woda zużywana jest przez drzewa w procesach życiowych jako pokarm, jako rozpuszczalnik soli odżywczych i składnik ustrojowy procesów fizycznych i chemicznych. Wodne potrzeby lasu zależą od składu gatunkowego drzewostanu, podszycia i runa, jego wieku i pory roku. Im bardziej zróżnicowany las, tym większe parowanie. Tą drogą uwalniane jest do atmosfery 98% wody pobieranej przez korzenie. Do wytworzenia 1 kg drewna drzewa zużywają 320-370 litrów wody.